بررسی روابط بین صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بعضی از عناصر شیمیایی گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) جمع‌آوری شده از رویشگاه اراک

    به‎منظور بررسی روابط بین صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بعضی از عناصر شیمیایی گیاه کافوری، نمونه‎های این گیاه از رویشگاه طبیعی اراک در مرحله گل‎دهی کامل جمع‎آوری شد. صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، عملکرد سرشاخه کل و سرشاخه گل‎دار 20 تا 40 گیاه از هر پلات اندازه‌گیری شد. هم‎چنین کلروفیل، قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر و آهن گیاهان هر پلات اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از همبستگی صفات نشان داد که عملکرد سرشاخه کل با عملکرد سرشاخه گل‎دار (**97/0r=)، تعداد پنجه (**94/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**83/0r=)، کلروفیل کل 1 (*79/0r=)، کلروفیل کل 2 (*77/0r=)، کلروفیل a (*78/0r=) و کلروفیل b (*77/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار دارد، اما با طول ریشه (*74/0-r=)، عملکرد ریشه (**83/0-r=)، قندهای محلول (*76/0-r=)، پرولین (**94/0-r=) و کلر (*77/0-r=) همبستگی منفی معنی‌دار دارد. عملکرد سرشاخه گل‎دار با تعداد پنجه (**97/0r=)، قطر تاج پوشش1 (*77/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**97/0r=) و کلروفیل کل1 (*74/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار و با عملکرد ریشه (*77/0-r=)، قندهای محلول (*97/0-r=)، کلسیم (*72/0-r=) و مقدار کلر موجود در گیاه (**81/0-r=) همبستگی منفی معنی‌دار داشت. قندهای محلول با پرولین (**83/0r=)، مقدار منیزیم (**88/0r=)، کلسیم (**90/0r=) و کلر (**91/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار داشتند. پرولین با منیزیم (*79/0r=)، کلسیم (*79/0r=) و کلر (**87/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. در رگرسیون گام به گام اثر صفات بر عملکرد سرشاخه گل‎دار به عنوان متغیر وابسته، پنج صفت عملکرد سرشاخه کل، آهن، قطر تاج پوشش 2، کلر و قطر تاج پوشش 1 به ترتیب وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که سرشاخه کل بالاترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد سرشاخه گل‎دار دارد. به طور کلی نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش اندام‌های هوایی گردیده و جذب آهن را کاهش می‌دهد، اما گیاه برای مقابله با شوری از جذب املاح و گسترش سیستم ریشه‌ای استفاده می‌نماید.